دانلود تحقیق ظلم بزرگ‏ترین آسیب اجتماعی

خلاصه:
بررسی تحقیقی زندگانی مرحوم آیة‏اللّه‏ العظمی سید عبدالحسین لاری نشان می‏دهد که ظلم ستیزی بارزترین ویژگی شخصیتی او بوده است. مقاله حاضر به بررسی مبانی فکری و تربیتی او در این زمینه می‏پردازد و روش‏شناسی اعتمادپذیروی را در آسیب‏شناسی ظلم و جامع‏نگری‏اش به این معضل بزرگ جوامع اسلامی را تبیین می‏کند. او با مداقّه موشکافانه در آیات قرآن کریم و سنت معصومان علیهم‏السلام ظلم را بزرگ‏ترین آسیب اجتماعی می‏داند و با نشانه‏شناسیِ آن، به ارتقای فرهنگ ظلم‏ستیزی در جوامع اسلامی می‏پردازد، که در نوع خود بی‏بدیل بوده و مسؤولیت آفرین است. آن مرحوم، تصویر روشنی از سیمای ستمکاران را در قرآن و سنت ترسیم و فریب‏کاری‏های ظالمان را تبیین و شگردهای آن‏ها را روشن می‏کند و با ادلّه شرعی ثابت می‏کند که ستمکاران از شمول رحمت و بخشایش و شفاعت الهی خارج هستند. او بنیاد نظری و اعتقادی را با برخورد خرد و کلان این آسیب بزرگ اجتماعی و راهکارهای رؤیایی با آن را فراهم می‏آورد که به پیشگیری از ظلم و استبداد هم در بُعد فردی، هم در بُعد خانواده و هم در بعد اجتماعی و سیاسی منجر می‏گردد. این مقاله با بررسی پیشامدهای زمان او و موضعگیری‏هایش در برابر ستمکاران عصر، روش کاربردی و کارای او را تحلیل کرده و به ترسیم شیوه‏های مجربانه مبارزاتی او می‏پردازد. اعمال راهکارهای پیشنهادی او در این زمینه، که از تعمیم‏پذیری زمانی و مکانی برخوردار بوده و از قرآن و سنت نشأت گرفته است، راهگشای جوامع اسلامی امروز در ریشه کنی این آسیب بزرگ خواهد بود.

پیش سخن
اندیشه مدوّن مرحوم آیة‏اللّه‏ العظمی سید عبدالحسین لاری (که از این پس برای رعایت اختصار "سید" به کار می‏رود) در آسیب‏شناسی ظلم در کتاب آیات الظالمین از تألیفات ارزشمند او مطرح شده است. گرچه در آثار دیگر او نیز این نکته بارز است. این کتاب در سال 1314 هجری قمری (1275 هجری شمسی) یعنی تقریبا ده سال پیش از آغاز نهضت مشروطیت و در اوج استبداد قاجار، با چاپ سنگی به چاپ رسیده است. در این اثر به نگارش ترجمه‏ای و تبویب مطالب آن می‏پردازیم و آن‏گاه موارد بارزی را از شیوه کاربردی او در ظلم ستیزی با استفاده از رویدادهای زمان او شرح می‏دهیم.
درآمــد
ستایش خدایی را سزاست که در مقام بخشایشگری و رحمت، بخشنده‏ترین بخشایشگران است و در مقام کیفر و مجازات، شدیدترین انتقام گیرندگان و در مقام کبریایی و عظمت، بزرگ‏ترین بزرگواران بوده و از ستمکاران به زودی انتقام می‏گیرد.
به روزگار فتنه و رنج و اندوه درآمده‏ایم. روزگاری که از غیبت کبرای امام مهدی(عجّل‏اللّه‏تعالی‏فرجه) دیر زمانی می‏گذرد. آثار و احکام پیامبران و امامان علیهم‏السلام و نایبان و جانشینان امام زمان(عجل‏اللّه‏ تعالی فرجه) از میان رفته است. امر به معروف و نهی از منکر، به بوته فراموشی سپرده شده و از میان جامعه رخت بر بسته است. مردم، در دنیا دوستی، بسیار سخت‏کوش شده‏اند. ارکان و اساس کار در دست قدرت کفار و گناهکاران و دروغگویان و ستمکاران قرار گرفته است و این‏ها بر مرکب کارها سوارند. شاهد راستین از کلام خدا را می‏بینیم که:
«فخلف من بعد هم خلف أضاعوا الصّلوة واتّبعوا الشّهوات فسوف یلقون غَیّا1»
سپس، قومی جانشین آن مردم خداپرست شدند که نماز را ضایع گذارده و هوای نفس را پیروی کردند و این‏ها به زودی (کیفر) گمراهی را خواهند یافت.
«فخلف من بعدهم خلف ورثوا الکتاب یأخذون عرض هذا الأدنی و یقولون سیغفرلنا»2.
پس از آن که پیشینیان آن ها در گذشتند، اخلاف و بازماندگانشان، که وارث کتاب آسمانی شدند (خدا و آخرت را فراموش کرده) و متاع پست دنیا را گزیدند، (و هر گناه که کردند) گفتند: «ما بخشیده خواهیم شد».
این عوامل، یعنی طول غیبت کبری، محو آثار شریعت اسلامی، ترک امر به معروف و نهی از منکر، سخت‏کوشی مردم در دنیا دوستی و بالأخره حاکمیت کافران و ستمکاران، موجب بروز و ظهور ستم و جورِ بیش از حد و اجحاف بی‏اندازه در سراسر شهرها و استان‏ها و درودشت گردیده است، که لا یحدّه قلم ولا یبقی بنیانه رقم؛ نه حدی بر آن متصور و نه قلم را یارای رقم زدن آن است.
این گونه ستم و جور بیش از اندازه و اجحاف همگانی به مصداق «الناس علی دین ملوکهم»؛ مردم بر آیین فرمانروایان خود هستند، از پادشاهان و فرمانروایان جامعه ناشی می‏شود و از آن‏ها نشأت می‏گیرد. فرمانروایان و مردم، گناه و ستم را آیین و شعار خود ساخته، و آن را روا و نیکو پنداشته و گمان برده‏اند که راه و روش اسلامی پیش گرفته و در مسیر خرد راه می‏پیمایند. آن‏ها، از مسلک‏های ساختگی و دروغین، که با مذهب راستین عدل اسلامی در تضاد است، پیروی می‏کنند و در مقابل اسلام با فریبکاری به القای شبهات ناروا دست می‏زنند.
بنابراین، ضروری است تا به زدودن این پرده‏های فریب از اذهان عمومی بپردازیم و در این راه، نیکوترین روش آن است که با آزاد اندیشی، عقل سلیم انسانی را به کار گیریم و به کتاب خدا (قرآن) و عترت پاک محمد مصطفی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله باز گردیم و مضمون «حدیث ثقلین» را به گوش جان بشنویم که پیامبر بزرگ اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرموده است:
انّی تارک فیکم الثقلین، ما إنْ تمسّکتم بهما لن تضلّوا بعدی أبدا، کتاب اللّه‏ و عترتی أهل بیتی، و إنّهما لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض. من دو چیز گرانبها در میان شما می‏گذارم؛ مادام که به آن دو تمسک جویید هرگز پس از من گمراه نمی‏شوید: یکی کتاب خدا و یکی عترتم، اهل بیتم را، و این دو، چشم به هم زدنی از یکدیگر جدا نمی‏شوند، تا در کنار حوض (کوثر) بر من درآیند.
همه براهین قطعی و عقلی و مندرجات گویا و روشن قرآن و احادیث، این حقیقت را بیان می‏دارند که: هر گونه پیشرفت یا پس‏گرایی، نیک بختی یا بدبختی، نیکی یا بدی، خوشی یا ناخوشی، پایداری یا ناپایداری از نزدیکی یا دوری از مرکز نیکی و بدی، نور و تاریکی، زیبایی و زشتی و نقص و کمال حاصل می‏گردد. پیشرفت، نیک بختی، نیکی و پایداری امور، همه از نزدیکی به سرچشمه نیکی و نور و نکوکاری و عدل پدید آمده و به سر منشأ عدل و کمال باز می‏گردد و بدان منتهی می‏شود و رستگاری جاودان و بهشت سرمدی را برای انسان به ارمغان می‏آورد. نیز، هر گونه پس گرایی، بدبختی و تیره روزی، بدی و ناپایداری از نزدیکی به مبدأ ستم و زشتی و شر و نقص حاصل می‏شود و اینان به مرکز شرارت و ستم و نقص منتهی گردیده و در نتیجه جاودانگی در عذاب دردناک الهی و دوزخ را به همراه دارند. شرافت و کمال انسانی، تا والاترین قله آن، به اکتساب صفت عدل در انسان وابسته است و تیره‏روزی و سقوط انسان و زیانکاری این جهانی و آن جهانی او، نیز از ستم‏پیشگی فرد، ریشه گرفته و به جرم و جور وابسته است.
در اثبات این نظریه، دلایل فراوانی وجود دارد که در این جا به ذکر پاره‏ای بسنده می‏کنیم:
1 . عقل مستقل انسان، ستمکاری و جور را، در میان همه گناهانی که از انسان سر می‏زند، زشت‏ترین و ناپسندترین کردار می‏شمارد و ضرورت عقلی، ستمکاری را از همه گناهان بزرگ، حتی کفروارتداد، ناخوشایندتر می‏داند.
2 . خدای بلند مرتبه، بر هیچ یک از انواع کفروارتداد، مجازات دنیوی به اندازه مجازاتی که برای محاربه (که از اقسام ظلم و جوری است که معمول و متداول در میان ستمگران این زمان است) تعیین کرده است، مقرر نفرموده است.
محاربه با مسلمانان، بنا به فتاوای فقهای اسلام عبارت است از «تجرید سلاح لإخافة مسلم»، یعنی اسلحه کشیدن به جهت ایجاد رعب و ترس در میان مسلمانان.
خدای متعال در باره مجازات محارب در قرآن کریم تصریح فرموده‏است: «إنّما جزاءالّذین یحاربون اللّه‏ و رسوله و یسعون فِی الأرض فسادا اَنْ یُقَتَّلوا أو یصلّبوا أو تقطّع ایدیهم و ارجُلُهم من خلافٍ أو ینفوا من الارض ذلک لهم خِزْیٌ فی الدّنیا و لهم فی الآخرة عذاب عظیم»3.
همانا کیفر کسانی که با خدا و پیامبر سرِ جنگ دارند و در زمین فساد می‏کنند این است که به سختی کشته شوند یا به دار آویخته گردند، یا دست و پای آن‏ها معکوس بریده شود و یا تبعید و یا نفی بلد گردند. این کیفر دنیای آن‏هاست و برای آن‏ها در آخرت عذابی بزرگ خواهد بود.